Долбар ¹64 01/03/2009
2009 жылдың 1 наурызындағы жағдай бойынша 19 банк және «Қазпочта» АҚ нақтылы түрде төлем карточкаларын шығаруды жүзеге асыруда. Екінші деңгейлі банктер жергілікті жүйе төлем карточкаларын: Altyn Card – «Қазақстанның Халықтық Банкі» АҚ, SmartAlemCard – «БТА Банкі» АҚ, TemirCard – «Темiрбанк» АҚ, «Сити банкі» АҚ және «Цесна банкі» АҚ шығаруда. Бұдан басқа, қазақстандық банктер келесідей халықаралық жүйе карточкаларын шығарумен және таратумен айналысуда: VISA International, Europay International, American Express International, China Union Pay және Diners Club International.
2009 жылдың 1 наурызындағы жағдай бойынша банктердің шығарған төлем карточкаларының саны 7.0 млн. дана құрап, бұл карточкалардың ұстаушыларының саны – 6.6 млн. адам болған (2008 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бұл көрсеткіштер сәйкесінше 18.0% және 17.3% артқан[1]). Төлем карточкаларының ішінде неғұрлым көп тарағаны халықаралық жүйе карточкалары болып келеді. Олардың өзіндік үлесі 97.6%, ал жергілікті жүйе карточкаларының өзіндік үлесі – 2.4%. 2008 жылдың 1-ші наурызында бұл арақатынас 96.0% және 4.0% құраған болатын.
2009 жылдың ақпанында қазақстандық эмитенттердің төлем карточкаларын қолдану арқылы жасалған транзакцияларының көлемі 185.5 млрд. теңге құрады (өсім 2008 жылдың ақпан айымен салыстырғанда 14.9%). 2009 жылдың ақпан айында транзакциялардың саны 8.5 млн. транзакцияны құрап, 2008 жылдың ақпан айымен салыстырғанда 9.0%-ға өскен. Сондай-ақ, қолма-қол ақшасыз төлемдер санының (1.4 млн. транзакцияға дейін немесе 15.6%-ға) қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар санының өсуімен (7.1 млн транзакцияға дейін немесе 7.8%-ға) салыстырғанда жоғары қарқынмен өсуі байқалады.
Қазақстандағы төлем карточкалары нарығының дамуы жайындағы толығырақ мәліметтер 1 - 5 Кестелерде келтірілген.
|
Кесте 1 |
||
|
Көрсеткіштер |
01.03.08 |
01.03.09 |
|
Айналымдағы карточкалар саны (мың бірлік), оның ішінде |
5 910.4 |
6 973.3 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
234.9 |
167.7 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
5 675.5 |
6 805.6 |
|
Visa International |
4 420.7 |
5 410.9 |
|
Europay International |
1 252.9 |
1 388.2 |
|
Карточка ұстаушыларының саны (мың адам), оның ішінде |
5 588.1 |
6 552.5 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
224.2 |
159.6 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
5 363.9 |
6 392.9 |
|
Visa International |
4 155.3 |
5 074.7 |
|
Europay International |
1 206.9 |
1 311.9 |
|
Қолданылған карточкалардың саны (мың бірлік), оның ішінде |
2 962.5 |
3 132.2 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
121.2 |
90.2 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
2 841.3 |
3 042.0 |
|
Visa International |
2 182.1 |
2 357.6 |
|
Europay International |
658.6 |
681.5 |
|
POS – терминалдар саны (дана), оның ішінде |
17 032 |
21 077 |
|
сауда кәсіпорындарында |
13 522 |
16 802 |
|
банктерде |
3 510 |
4 275 |
|
Импринтерлер саны (дана), оның ішінде |
1 053 |
886 |
|
сауда кәсіпорындарында |
575 |
482 |
|
банктерде |
478 |
404 |
|
Банкоматтар саны (дана) |
4 972 |
6 445 |
|
Сауда кәсіпорындарының саны (бірлік) |
7 630 |
9 302 |
|
Карт-шоттардағы ақшалардың орташа айлық қалдығы |
81 962.7 |
98 473.2 |
|
Кесте 2 |
|||
|
Көрсеткіштер |
2009 ж. 1 наурызындағы жағдай бойынша |
||
|
Айналымдағы карточкалар саны(мың бірлік) |
Карточка ұстаушыларының саны (мың адам) |
Қолданылған карточкалардың саны(мың бірлік) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
6 958.4 |
6 432.2 |
3 128.7 |
|
Ақмола облысы |
239.8 |
225.9 |
123.9 |
|
Ақтөбе облысы |
361.6 |
340.9 |
181.1 |
|
Алматы облысы |
217.2 |
206.2 |
102.8 |
|
Атырау облысы |
333.9 |
302.7 |
156.7 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
591.0 |
553.6 |
296.6 |
|
Жамбыл облысы |
271.6 |
265.0 |
148.0 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
235.3 |
216.6 |
108.5 |
|
Қараганды облысы |
764.1 |
725.9 |
348.0 |
|
Қостанай облысы |
257.5 |
242.2 |
134.9 |
|
Қызылорда облысы |
221.7 |
211.2 |
126.7 |
|
Маңғыстау облысы |
337.4 |
293.3 |
155.0 |
|
Павлодар облысы |
388.1 |
361.3 |
194.1 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
168.7 |
159.6 |
85.7 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
447.2 |
413.9 |
195.4 |
|
Алматы қаласы |
1 586.0 |
1 432.6 |
562.8 |
|
Астана қаласы |
537.5 |
481.2 |
208.5 |
|
Кесте 3 |
|
||||
|
Көрсеткіштер |
2009 ж. 1 наурызындағы жағдай бойынша |
||||
|
POS – терминалдар саны (дана) |
Импринтерлер саны (дана) |
Банкоматтар саны (дана) |
Сауда кәсіпорындарының саны (бірлік) |
||
|
Барлығы, оның ішінде |
21 077 |
886 |
6 445 |
9 302 |
|
|
Ақмола облысы |
534 |
5 |
219 |
275 |
|
|
Ақтөбе облысы |
1 160 |
22 |
361 |
459 |
|
|
Алматы облысы |
426 |
9 |
264 |
138 |
|
|
Атырау облысы |
994 |
52 |
356 |
432 |
|
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
1 507 |
28 |
536 |
712 |
|
|
Жамбыл облысы |
533 |
6 |
228 |
235 |
|
|
Батыс-Қазақстан облысы |
756 |
18 |
241 |
268 |
|
|
Қараганды облысы |
1 659 |
27 |
560 |
689 |
|
|
Қостанай облысы |
689 |
20 |
260 |
273 |
|
|
Қызылорда облысы |
398 |
6 |
181 |
206 |
|
|
Маңғыстау облысы |
771 |
18 |
306 |
402 |
|
|
Павлодар облысы |
1 246 |
14 |
405 |
543 |
|
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
588 |
9 |
186 |
273 |
|
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
1 090 |
18 |
374 |
448 |
|
|
Алматы қаласы |
6 093 |
541 |
1 370 |
2 578 |
|
|
Астана қаласы |
2 633 |
93 |
598 |
1 371 |
|
Қазақстандық эмитенттердің шығарған төлем карточкаларының Қазақстан Республикасы аумағында және одан тыс жерлерде қолданылуы (қазақстандық банктер тарататын American Express International, Diners Club International, Visa International және Europay International карточкалары бойынша айналымдар есепке алынбады)
|
Кесте 4 |
||
|
Көрсеткіштер |
Ақпан |
|
|
Қолма-қол ақшасыз төлемдер |
Қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар |
|
|
2008 жыл |
||
|
Саны (мың транз.), оның ішінде |
1 210.4 |
6 571.3 |
|
- жергілікті жүйе |
32.2 |
213.8 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
1 178.2 |
6 357.4 |
|
Visa International |
907.6 |
4 950.2 |
|
Europay International |
270.4 |
1 405.1 |
|
Көлемі (млн. теңге), оның ішінде |
17 339.0 |
144 130.2 |
|
- жергілікті жүйе |
468.8 |
4 580.6 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
16 870.2 |
139 549.6 |
|
Visa International |
14 505.8 |
111 171.5 |
|
Europay International |
2 360.2 |
28 320.7 |
|
2009 жыл |
||
|
Саны (мың транз.), оның ішінде |
1 398.7 |
7 082.6 |
|
- жергілікті жүйе |
31.5 |
193.6 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
1 367.2 |
6 888.9 |
|
Visa International |
1 090.5 |
5 446.7 |
|
Europay International |
276.2 |
1 437.8 |
|
Көлемі (млн. теңге), оның ішінде |
16 083.7 |
16 9381.3 |
|
- жергілікті жүйе |
341.6 |
4 534.1 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
15 742.1 |
164 847.2 |
|
Visa International |
13 416.6 |
134 591.4 |
|
Europay International |
2 317.8 |
30 122.7 |
|
Өзгерісі (%) |
||
|
Саны |
15.6% |
7.8% |
|
- жергілікті жүйе |
-2.2% |
-9.4% |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
16.0% |
8.4% |
|
Visa International |
20.2% |
10.0% |
|
Europay International |
2.1% |
2.3% |
|
Көлемі |
-7.2% |
17.5% |
|
- жергілікті жүйе |
-27.1% |
-1.0% |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
-6.7% |
18.1% |
|
Visa International |
-7.5% |
21.1% |
|
Europay International |
-1.8% |
6.4% |
Қазақстан Республикасы аумағында қазақстандық және шетелдік эмитенттердің шығарған төлем карточкаларының 2009 жылдың ақпан айында аймақтар бойынша қолданылуы (қазақстандық банктер тарататын American Express International, Diners Club International, Visa International және Europay International карточкалары бойынша айналымдарды есепке ала отырып)
|
Кесте 5 |
||||
|
Көрсеткіштер |
Ақпан |
|||
|
Қолма-қол ақшасыз төлемдер |
Қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар |
|||
|
Саны (мың транз.) |
Сомасы(млн.теңге) |
Саны (мың транз.) |
Сомасы(млн.теңге) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
1 305.8 |
13 868.6 |
7 511.8 |
171 869.2 |
|
Ақмола облысы |
13.0 |
194.4 |
223.3 |
4 249.5 |
|
Ақтөбе облысы |
37.8 |
673.2 |
448.5 |
9 758.2 |
|
Алматы облысы |
38.8 |
346.5 |
227.4 |
4 996.2 |
|
Атырау облысы |
32.6 |
633.1 |
383.8 |
10 057.5 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
103.4 |
306.8 |
656.4 |
12 869.9 |
|
Жамбыл облысы |
24.7 |
178.7 |
300.8 |
5 954.5 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
53.4 |
1 418.3 |
281.9 |
5 763.8 |
|
Қараганды облысы |
62.3 |
588.7 |
741.6 |
14 570.0 |
|
Қостанай облысы |
37.0 |
458.3 |
352.2 |
6 452.5 |
|
Қызылорда облысы |
61.3 |
304.7 |
226.3 |
5 500.1 |
|
Маңғыстау облысы |
30.4 |
578.6 |
384.2 |
10 587.4 |
|
Павлодар облысы |
67.7 |
900.2 |
643.6 |
10 287.8 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
37.0 |
456.6 |
200.7 |
3 619.5 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
29.0 |
557.9 |
399.2 |
8 905.6 |
|
Алматы қаласы |
551.1 |
4 816.9 |
1 440.5 |
42 395.2 |
|
Астана қаласы |
126.2 |
1 455.7 |
601.5 |
15 901.4 |
