Долбар ¹75 01/12/2009
2009 жылдың 1 желтоқсандағы жағдай бойынша 20 банк және «Қазпочта» АҚ нақтылы түрде төлем карточкаларын шығаруды жүзеге асыруда. Екінші деңгейлі банктер жергілікті жүйе төлем карточкаларын: Altyn Card – «Қазақстанның Халықтық Банкі» АҚ, SmartAlemCard – «БТА Банкі» АҚ, TemirCard – «БТА Банкі» АҚ ЕҰ - «Темiрбанк» АҚ, «Сити банкі» АҚ шығаруда. Бұдан басқа, қазақстандық банктер келесідей халықаралық жүйе карточкаларын шығарумен және таратумен айналысуда: VISA International, Europay International, American Express International, China Union Pay және Diners Club International.
2009 жылдың 1 желтоқсандағы жағдай бойынша банктердің шығарған төлем карточкаларының саны 7.6 млн. дана құрап, бұл карточкалардың ұстаушыларының саны – 7.1 млн. адам болған (2008 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бұл көрсеткіштер сәйкесінше 7.8% және 7.9% артқан)[1]. Төлем карточкаларының ішінде неғұрлым көп тарағаны халықаралық жүйе карточкалары болып келеді. Олардың өзіндік үлесі 97.9%, ал жергілікті жүйе карточкаларының өзіндік үлесі – 2.1%. 2008 жылдың 1-ші желтоқсанда бұл арақатынас 97.4% және 2.6% құраған болатын.
2009 жылдың қарашасында қазақстандық эмитенттердің төлем карточкаларын қолдану арқылы жасалған транзакцияларының көлемі 236.1 млрд. теңге құрады (өсім 2008 жылдың қараша айымен салыстырғанда 15.0%). 2009 жылдың қараша айында транзакциялардың саны 10.3 млн. транзакцияны құрап, 2008 жылдың қараша айымен салыстырғанда 19.3%-ға өскен. Бұл ретте қолма-қол жасалмайтын төлемдердің саны мен сомасының өсуі 30.7% (1.9 млн. транзакция), ал қолма-қол ақша алу операцияларының өсуі тиісінше 17.1% (8.4 млн. транзакция).
Қазақстандағы төлем карточкалары нарығының дамуы жайындағы толығырақ мәліметтер 1 - 5 Кестелерде келтірілген.
|
Кесте 1 |
||
|
Көрсеткіштер |
01.12.08 |
01.12.09 |
|
Айналымдағы карточкалар саны (мың бірлік), оның ішінде |
7 020.8 |
7 565.3 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
183.3 |
156.1 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
6 837.6 |
7 409.2 |
|
Visa International |
5 474.8 |
5 986.9 |
|
Europay International |
1 356.8 |
1 414.3 |
|
Карточка ұстаушыларының саны (мың адам), оның ішінде |
6 519.9 |
7 076.3 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
113.5 |
148.2 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
6 406.4 |
6 928.1 |
|
Visa International |
5 117.2 |
5 559.8 |
|
Europay International |
1 283.4 |
1 360.4 |
|
Қолданылған карточкалардың саны (мың бірлік), оның ішінде |
3 148.2 |
3 547.2 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
91.3 |
89.2 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
3 056.9 |
3 458.0 |
|
Visa International |
2 399.4 |
2 701.0 |
|
Europay International |
654.6 |
752.8 |
|
POS – терминалдар саны (дана), оның ішінде |
20 123 |
22 526 |
|
сауда кәсіпорындарында |
16 051 |
18 115 |
|
банктерде |
4 072 |
4 411 |
|
Импринтерлер саны (дана), оның ішінде |
911 |
840 |
|
сауда кәсіпорындарында |
513 |
447 |
|
банктерде |
398 |
393 |
|
Банкоматтар саны (дана) |
6 115 |
6 886 |
|
Сауда кәсіпорындарының саны (бірлік) |
8 871 |
10 002 |
|
Төлем карточкаларын пайдалана жүргізілген операциялардың шоттардағы қалдықтардың орташа айлық мөлшері (млн. тг.) |
105 301.6 |
113 750.6 |
|
Кесте 2 |
|||
|
Көрсеткіштер |
2009 ж. 1 желтоқсандағы жағдай бойынша |
||
|
Айналымдағы карточкалар саны(мың бірлік) |
Карточка ұстаушыларының саны (мың адам) |
Қолданылған карточкалардың саны(мың бірлік) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
7 556.1 |
6 958.4 |
3 542.9 |
|
Ақмола облысы |
235.4 |
222.7 |
131.2 |
|
Ақтөбе облысы |
407.0 |
383.7 |
206.7 |
|
Алматы облысы |
246.4 |
234.8 |
126.6 |
|
Атырау облысы |
371.9 |
340.8 |
177.5 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
597.9 |
564.5 |
309.8 |
|
Жамбыл облысы |
288.5 |
279.4 |
162.6 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
255.5 |
239.9 |
126.2 |
|
Қараганды облысы |
776.7 |
730.5 |
383.8 |
|
Қостанай облысы |
281.7 |
269.0 |
155.5 |
|
Қызылорда облысы |
257.3 |
247.6 |
146.6 |
|
Маңғыстау облысы |
366.3 |
326.3 |
173.7 |
|
Павлодар облысы |
401.5 |
374.2 |
211.9 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
186.5 |
177.5 |
95.4 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
491.0 |
467.9 |
235.9 |
|
Алматы қаласы |
1 826.4 |
1 587.8 |
658.0 |
|
Астана қаласы |
566.0 |
511.8 |
241.3 |
|
Кесте 3 |
||||
|
Көрсеткіштер |
2009 ж. 1 желтоқсандағы жағдай бойынша |
|||
|
POS – терминалдар саны (дана) |
Импринтерлер саны (дана) |
Банкоматтар саны (дана) |
Сауда кәсіпорындарының саны (бірлік) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
22 526 |
840 |
6 886 |
10 002 |
|
Ақмола облысы |
562 |
4 |
235 |
287 |
|
Ақтөбе облысы |
1 206 |
18 |
387 |
429 |
|
Алматы облысы |
503 |
9 |
273 |
150 |
|
Атырау облысы |
1 104 |
49 |
394 |
493 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
1 581 |
27 |
567 |
747 |
|
Жамбыл облысы |
579 |
6 |
251 |
258 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
836 |
19 |
248 |
311 |
|
Қараганды облысы |
1 730 |
26 |
612 |
707 |
|
Қостанай облысы |
764 |
20 |
289 |
321 |
|
Қызылорда облысы |
397 |
6 |
203 |
203 |
|
Маңғыстау облысы |
797 |
17 |
343 |
408 |
|
Павлодар облысы |
1 275 |
13 |
424 |
564 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
613 |
8 |
202 |
278 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
1 098 |
17 |
431 |
453 |
|
Алматы қаласы |
6 607 |
507 |
1 376 |
2 941 |
|
Астана қаласы |
2 874 |
94 |
651 |
1 452 |
Қазақстандық эмитенттердің шығарған төлем карточкаларының Қазақстан Республикасы аумағында және одан тыс жерлерде қолданылуы (қазақстандық банктер тарататын American Express International, Diners Club International, Visa International және Europay International карточкалары бойынша айналымдар есепке алынбады)
|
Кесте 4 |
||
|
Көрсеткіштер |
Қараша |
|
|
Қолма-қол ақшасыз төлемде�� |
Қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар |
|
|
2008 жыл |
||
|
Саны (мың транз.), оның ішінде |
1 424.7 |
7 162.2 |
|
- жергілікті жүйе |
32.6 |
193.7 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
1 392.1 |
6 968.4 |
|
Visa International |
1 113.5 |
5 563.8 |
|
Europay International |
277.4 |
1 396.2 |
|
Көлемі (млн. теңге), оның ішінде |
38 759.8 |
166 558.9 |
|
- жергілікті жүйе |
562.1 |
4 360.8 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
38 197.7 |
162 198.0 |
|
Visa International |
17 776.1 |
133 346.4 |
|
Europay International |
20 404.4 |
28 677.2 |
|
2009 жыл |
||
|
Саны (мың транз.), оның ішінде |
1 862.1 |
8 386.2 |
|
- жергілікті жүйе |
40.5 |
199.4 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
1 819.5 |
8 179.1 |
|
Visa International |
1 472.2 |
6 520.5 |
|
Europay International |
347.3 |
1 658.5 |
|
Көлемі (млн. теңге), оның ішінде |
30 902.4 |
205 200.4 |
|
- жергілікті жүйе |
612.2 |
4 720.3 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
30 242.0 |
200 249.2 |
|
Visa International |
26 819.8 |
163 862.3 |
|
Europay International |
3 422.2 |
36 386.9 |
|
Өзгерісі (%) |
||
|
Саны |
30.7% |
17.1% |
|
- жергілікті жүйе |
24.2% |
2.9% |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
30.7% |
17.4% |
|
Visa International |
32.2% |
17.2% |
|
Europay International |
25.2% |
18.8% |
|
Көлемі |
-20.3% |
23.2% |
|
- жергілікті жүйе |
8.9% |
8.2% |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
-20.8% |
23.5% |
|
Visa International |
50.9% |
22.9% |
|
Europay International |
-83.2% |
26.9% |
Қазақстан Республикасы аумағында қазақстандық және шетелдік эмитенттердің шығарған төлем карточкаларының 2009 жылдың қараша айында аймақтар бойынша қолданылуы (қазақстандық банктер тарататын American Express International, Diners Club International, Visa International және Europay International карточкалары бойынша айналымдарды есепке ала отырып)
|
Кесте 5 |
||||
|
Көрсеткіштер |
Қараша |
|||
|
Қолма-қол ақшасыз төлемдер |
Қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар |
|||
|
Саны (мың транз.) |
Сомасы(млн.теңге) |
Саны (мың транз.) |
Сомасы(млн.теңге) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
1 728.1 |
25 795.8 |
8 276.7 |
200 621.0 |
|
Ақмола облысы |
20.8 |
683.8 |
270.7 |
5 248.5 |
|
Ақтөбе облысы |
48.8 |
1 314.5 |
443.0 |
10 065.8 |
|
Алматы облысы |
47.8 |
590.1 |
272.1 |
6 253.7 |
|
Атырау облысы |
47.8 |
1 938.9 |
453.0 |
11 787.2 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
144.1 |
772.3 |
769.1 |
15 564.7 |
|
Жамбыл облысы |
33.9 |
454.9 |
319.2 |
6 751.9 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
69.9 |
1 612.6 |
305.4 |
6 479.0 |
|
Қараганды облысы |
71.5 |
1 502.0 |
821.4 |
16 240.9 |
|
Қостанай облысы |
42.6 |
835.7 |
342.7 |
7 098.5 |
|
Қызылорда облысы |
73.4 |
654.2 |
244.0 |
5 765.9 |
|
Маңғыстау облысы |
59.0 |
1 573.2 |
413.9 |
12 540.9 |
|
Павлодар облысы |
74.6 |
1 155.8 |
409.1 |
8 605.5 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
34.8 |
1 052.5 |
225.5 |
4 180.0 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
37.2 |
1 044.9 |
457.6 |
10 733.8 |
|
Алматы қаласы |
739.9 |
7 588.6 |
1 731.8 |
53 070.4 |
|
Астана қаласы |
181.9 |
3 021.9 |
798.3 |
20 234.2 |
