Долбар ¹85 01/12/2010
2010 жылғы 1 желтоқсандағы жағдай бойынша 20 банк және «Қазпочта» АҚ нақтылы түрде төлем карточкаларын шығаруды жүзеге асыруда. Екінші деңгейлі банктер жергілікті жүйе төлем карточкаларын: Altyn Card – «Қазақстанның Халықтық Банкі» АҚ, SmartAlemCard – «БТА Банкі» АҚ, «Сити банкі» АҚ шығаруда. Бұдан басқа, қазақстандық банктер келесідей халықаралық жүйе карточкаларын шығарумен және таратумен айналысуда: VISA International, MasterCard, American Express International, China Union Pay және Diners Club International.
2010 жылғы 1 желтоқсандағы жағдай бойынша банктердің шығарған төлем карточкаларының саны 8.6 млн. дана құрап, бұл карточкалардың ұстаушыларының саны – 8.0 млн. адам болған (2009 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бұл көрсеткіштер сәйкесінше 13.5% және 13.2% артқан)[1]. Төлем карточкаларының ішінде неғұрлым көп тарағаны халықаралық жүйе карточкалары болып келеді. Олардың өзіндік үлесі 97.9%, ал жергілікті жүйе карточкаларының өзіндік үлесі – 2.1%. 2009 жылғы 1- желтоқсанда бұл арақатынас 97.9% және 2.1% құраған болатын.
2010 жылғы 1 қарашасында қазақстандық эмитенттердің төлем карточкаларын қолдану арқылы жасалған транзакцияларының көлемі 299.7 млрд. теңге құрады (өсім 2009 жылдың қараша айымен салыстырғанда 27.0%). 2010 жылдың қараша айында транзакциялардың саны 12.0 млн. транзакцияны құрап, 2009 жылдың қараша айымен салыстырғанда 16.9%-ға өскен Бұл ретте қолма-қол жасалмайтын төлемдердің саны мен сомасының өсуі 27.5% (2.4 млн. транзакция) және 30.0% (40.2 млрд. теңге), ал қолма-қол ақша алу операцияларының өсуі тиісінше 14.6 (9.6 млн. транзакция) және 26.5% (259.6 млрд. теңге) құрады.
Қазақстандағы төлем карточкалары нарығының дамуы жайындағы толығырақ мәліметтер 1 - 5 Кестелерде келтірілген.
|
Кесте 1 |
||
|
Көрсеткіштер |
01.12.09 |
01.12.10 |
|
Айналымдағы карточкалар саны (мың бірлік), оның ішінде |
7 565.3 |
8 590.2 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
156.1 |
176.4 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
7 409.2 |
8 413.8 |
|
Visa International |
5 986.9 |
7 017.3 |
|
MasterCard |
1 414.3 |
1 385.0 |
|
Карточка ұстаушыларының саны (мың адам), оның ішінде |
7 076.3 |
8 009.0 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
148.2 |
168.6 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
6 928.1 |
7 840.4 |
|
Visa International |
5 559.8 |
6 493.0 |
|
MasterCard |
1 360.4 |
1 336.2 |
|
Қолданылған карточкалардың саны (мың бірлік), оның ішінде |
3 547.2 |
4 130.7 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
89.2 |
93.8 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
3 458.0 |
4 036.9 |
|
Visa International |
2 701.0 |
3 346.7 |
|
MasterCard |
752.8 |
684.1 |
|
POS – терминалдар саны (дана), оның ішінде |
22 526 |
25 599 |
|
сауда кәсіпорындарында |
18 115 |
20 869 |
|
банктерде |
4 411 |
4 730 |
|
Импринтерлер саны (дана), оның ішінде |
840 |
714 |
|
сауда кәсіпорындарында |
447 |
402 |
|
банктерде |
393 |
312 |
|
Банкоматтар саны (дана) |
6 886 |
7 569 |
|
Сауда кәсіпорындарының саны (бірлік) |
10 002 |
10 712 |
|
Төлем карточкаларын пайдалана жүргізілген операциялардың шоттардағы қалдықтардың орташа айлық мөлшері (млн. тг.) |
113 750.6 |
141 953.0 |
|
Кесте 2 |
|||
|
Көрсеткіштер |
2010 ж. 1 желтоқсандағы жағдай бойынша |
||
|
Айналымдағы карточкалар саны(мың бірлік) |
Карточка ұстаушыларының саны (мың адам) |
Қолданылған карточкалардың саны(мың бірлік) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
8 579.4 |
7 911.2 |
4 125.5 |
|
Ақмола облысы |
273.9 |
258.1 |
154.2 |
|
Ақтөбе облысы |
469.8 |
445.3 |
231.9 |
|
Алматы облысы |
302.7 |
288.5 |
161.9 |
|
Атырау облысы |
419.0 |
386.5 |
194.1 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
673.9 |
634.5 |
347.8 |
|
Жамбыл облысы |
322.9 |
311.2 |
185.1 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
305.3 |
286.2 |
140.9 |
|
Қараганды облысы |
837.9 |
793.4 |
421.3 |
|
Қостанай облысы |
329.8 |
314.1 |
178.9 |
|
Қызылорда облысы |
308.7 |
294.6 |
173.8 |
|
Маңғыстау облысы |
406.7 |
375.5 |
194.4 |
|
Павлодар облысы |
468.8 |
432.3 |
237.6 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
212.3 |
202.2 |
109.8 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
587.0 |
558.0 |
290.9 |
|
Алматы қаласы |
2 025.9 |
1 755.4 |
811.0 |
|
Астана қаласы |
634.8 |
575.4 |
292.2 |
|
Кесте 3 |
|||||
|
Көрсеткіштер |
2010 ж. 1 желтоқсандағы жағдай бойынша |
||||
|
POS – терминал-дар саны (дана) |
Импринтер-лер саны (дана) |
Банкомат-тар саны (дана) |
Сауда кәсіпорындарының саны (бірлік) |
||
|
Барлығы, оның ішінде |
25 599 |
714 |
7 569 |
10 712 |
|
|
Ақмола облысы |
594 |
4 |
261 |
289 |
|
|
Ақтөбе облысы |
1 216 |
12 |
412 |
452 |
|
|
Алматы облысы |
536 |
9 |
300 |
142 |
|
|
Атырау облысы |
1 232 |
46 |
443 |
509 |
|
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
1 674 |
26 |
612 |
751 |
|
|
Жамбыл облысы |
642 |
6 |
273 |
250 |
|
|
Батыс-Қазақстан облысы |
920 |
17 |
295 |
340 |
|
|
Қараганды облысы |
1 853 |
24 |
678 |
692 |
|
|
Қостанай облысы |
795 |
19 |
306 |
323 |
|
|
Қызылорда облысы |
397 |
5 |
210 |
176 |
|
|
Маңғыстау облысы |
946 |
15 |
382 |
431 |
|
|
Павлодар облысы |
1 258 |
19 |
462 |
560 |
|
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
652 |
7 |
226 |
281 |
|
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
1 124 |
13 |
475 |
423 |
|
|
Алматы қаласы |
8 243 |
416 |
1 477 |
3 454 |
|
|
Астана қаласы |
3 517 |
76 |
757 |
1 639 |
|
Қазақстандық эмитенттердің шығарған төлем карточкаларының Қазақстан Республикасы аумағында және одан тыс жерлерде қолданылуы (қазақстандық банктер тарататын American Express International, Diners Club International, Visa International және MasterCard карточкалары бойынша айналымдар есепке алынбады)
|
Кесте 4 |
||
|
Көрсеткіштер |
Қараша |
|
|
Қолма-қол ақшасыз төлемдер |
Қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар |
|
|
2009 жыл |
||
|
Саны (мың транз.), оның ішінде |
1 862.1 |
8 386.2 |
|
- жергілікті жүйе |
40.5 |
199.4 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
1 821.7 |
8 186.8 |
|
Visa International |
1 472.2 |
6 520.5 |
|
MasterCard |
347.3 |
1 658.5 |
|
Көлемі (млн. теңге), оның ішінде |
30 902.4 |
205 200.4 |
|
- жергілікті жүйе |
612.2 |
4 720.3 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
30 290.2 |
200 480.1 |
|
Visa International |
26 819.8 |
163 862.3 |
|
MasterCard |
3 422.2 |
36 386.9 |
|
2010 жыл |
||
|
Саны (мың транз.), оның ішінде |
2 374.1 |
9 610.6 |
|
- жергілікті жүйе |
44.7 |
219.3 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
2 329.3 |
9 391.3 |
|
Visa International |
1 944.1 |
7 860.7 |
|
MasterCard |
382.2 |
1 522.7 |
|
Көлемі (млн. теңге), оның ішінде |
40 164.7 |
259 584.2 |
|
- жергілікті жүйе |
1 157.1 |
5 733.3 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
39 007.6 |
253 850.9 |
|
Visa International |
32 305.6 |
215 551.8 |
|
MasterCard |
6 629.4 |
38 054.4 |
|
Өзгерісі (%) |
||
|
Саны |
27.5% |
14.6% |
|
- жергілікті жүйе |
10.4% |
10.0% |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
27.9% |
14.7% |
|
Visa International |
32.1% |
20.6% |
|
MasterCard |
10.0% |
-8.2% |
|
Көлемі |
30.0% |
26.5% |
|
- жергілікті жүйе |
89.0% |
21.5% |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
28.8% |
26.6% |
|
Visa International |
20.5% |
31.5% |
|
MasterCard |
93.7% |
4.6% |
Қазақстан Республикасы аумағында қазақстандық және шетелдік эмитенттердің шығарған төлем карточкаларының 2010 жылдың қараша айында аймақтар бойынша қолданылуы (қазақстандық банктер тарататын American Express International, Diners Club International, Visa International және MasterCard карточкалары бойынша айналымдарды есепке ала отырып)
|
Кесте 5 |
||||
|
Көрсеткіштер |
Қараша |
|||
|
Қолма-қол ақшасыз төлемдер |
Қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар |
|||
|
Саны (мың транз.) |
Сомасы(млн.теңге) |
Саны (мың транз.) |
Сомасы(млн.теңге) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
2 015.7 |
35 231.7 |
9 515.2 |
256 227.9 |
|
Ақмола облысы |
22.6 |
627.6 |
309.1 |
7 151.9 |
|
Ақтөбе облысы |
57.7 |
1 565.5 |
533.3 |
13 373.4 |
|
Алматы облысы |
51.1 |
1 291.7 |
342.6 |
9 207.7 |
|
Атырау облысы |
58.4 |
5 116.4 |
504.8 |
14 447.1 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
141.7 |
1 329.5 |
805.8 |
18 625.9 |
|
Жамбыл облысы |
49.3 |
1 991.0 |
375.2 |
9 339.1 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
71.3 |
1 192.4 |
352.1 |
8 631.9 |
|
Қараганды облысы |
78.3 |
1 102.7 |
940.5 |
21 693.8 |
|
Қостанай облысы |
49.8 |
501.0 |
395.8 |
9 148.7 |
|
Қызылорда облысы |
74.8 |
929.1 |
307.6 |
8 476.0 |
|
Маңғыстау облысы |
74.0 |
2 039.4 |
463.2 |
16 020.4 |
|
Павлодар облысы |
85.2 |
937.5 |
458.3 |
10 950.1 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
33.0 |
215.4 |
260.1 |
5 628.5 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
44.7 |
1 930.9 |
589.7 |
15 621.7 |
|
Алматы қаласы |
898.4 |
10 437.7 |
1 981.3 |
61 881.0 |
|
Астана қаласы |
225.4 |
4 023.9 |
895.8 |
26 030.7 |
