Долбар ¹86 01/01/2011
2011 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша 20 банк және «Қазпочта» АҚ нақтылы түрде төлем карточкаларын шығаруды жүзеге асыруда. Екінші деңгейлі банктер жергілікті жүйе төлем карточкаларын: Altyn Card – «Қазақстанның Халықтық Банкі» АҚ, SmartAlemCard – «БТА Банкі» АҚ, «Сити банкі» АҚ шығаруда. Бұдан басқа, қазақстандық банктер келесідей халықаралық жүйе карточкаларын шығарумен және таратумен айналысуда: VISA International, MasterCard Worldwide, American Express International, China Union Pay және Diners Club International.
2011 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша банктердің шығарған төлем карточкаларының саны 8.4 млн. дана құрап, бұл карточкалардың ұстаушыларының саны – 7.8 млн. адам болған (2010 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда бұл көрсеткіштер сәйкесінше 10.2% және 9.5% артқан)[1]. Төлем карточкаларының ішінде неғұрлым көп тарағаны халықаралық жүйе карточкалары болып келеді. Олардың өзіндік үлесі 98.0%, ал жергілікті жүйе карточкаларының өзіндік үлесі – 2.0%. 2010 жылғы 1- қаңтарда бұл арақатынас 97.9% және 2.1% құраған болатын.
2010 жылғы желтоқсанда қазақстандық эмитенттердің төлем карточкаларын қолдану арқылы жасалған транзакцияларының көлемі 370.9 млрд. теңге құрады (өсім 2009 жылдың желтоқсан айымен салыстырғанда 23.4%). 2010 жылдың желтоқсан айында транзакциялардың саны 14.2 млн. транзакцияны құрап, 2009 жылдың желтоқсан айымен салыстырғанда 12.9%-ға өскен Бұл ретте қолма-қол жасалмайтын төлемдердің саны мен сомасының өсуі 22.4% (2.7 млн. транзакция) және 23.6% (44.2 млрд. теңге), ал қолма-қол ақша алу операцияларының өсуі тиісінше 10.9 (11.5 млн. транзакция) және 23.3% (326.7 млрд. теңге) құрады.
Қазақстандағы төлем карточкалары нарығының дамуы жайындағы толығырақ мәліметтер 1 - 5 Кестелерде келтірілген.
|
Кесте 1 |
||
|
Көрсеткіштер |
01.01.10 |
01.01.11 |
|
Айналымдағы карточкалар саны (мың бірлік), оның ішінде |
7 614.6 |
8 392.2 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
158.0 |
171.7 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
7 456.5 |
8 220.5 |
|
Visa International |
6 046.0 |
6 855.7 |
|
MasterCard Worldwide |
1 402.5 |
1 353.3 |
|
Карточка ұстаушыларының саны (мың адам), оның ішінде |
7 135.7 |
7 817.3 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
150.2 |
163.9 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
6 985.5 |
7 653.4 |
|
Visa International |
5 627.8 |
6 338.9 |
|
MasterCard Worldwide |
1 349.9 |
1 303.3 |
|
Қолданылған карточкалардың саны (мың бірлік), оның ішінде |
3 694.4 |
4 271.9 |
|
- жергілікті жүйе карточкалары |
91.0 |
97.2 |
|
- халықаралық жүйе карточкалары, оның ішінде: |
3 603.4 |
4 174.7 |
|
Visa International |
2 835.9 |
3 453.5 |
|
MasterCard Worldwide |
763.1 |
714.8 |
|
POS – терминалдар саны (дана), оның ішінде |
22 913 |
25 914 |
|
сауда кәсіпорындарында |
18 445 |
21 156 |
|
банктерде |
4 468 |
4 758 |
|
Импринтерлер саны (дана), оның ішінде |
831 |
711 |
|
сауда кәсіпорындарында |
441 |
401 |
|
банктерде |
390 |
310 |
|
Банкоматтар саны (дана) |
6 956 |
7 605 |
|
Сауда кәсіпорындарының саны (бірлік) |
10 089 |
10 721 |
|
Төлем карточкаларын пайдалана жүргізілген операциялардың шоттардағы қалдықтардың орташа айлық мөлшері (млн. тг.) |
120 381.8 |
153 939.1 |
|
Кесте 2 |
|||
|
Көрсеткіштер |
2011 ж. 1 қаңтардағы жағдай бойынша |
||
|
Айналымдағы карточкалар саны(мың бірлік) |
Карточка ұстаушыларының саны (мың адам) |
Қолданылған карточкалардың саны(мың бірлік) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
8 381.4 |
7 720.6 |
4 266.4 |
|
Ақмола облысы |
258.5 |
245.1 |
159.1 |
|
Ақтөбе облысы |
465.4 |
440.9 |
238.3 |
|
Алматы облысы |
293.7 |
279.2 |
168.3 |
|
Атырау облысы |
415.8 |
383.4 |
201.0 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
661.4 |
621.4 |
358.0 |
|
Жамбыл облысы |
315.7 |
304.7 |
192.9 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
297.3 |
279.0 |
147.3 |
|
Қараганды облысы |
812.7 |
768.3 |
432.1 |
|
Қостанай облысы |
324.0 |
309.0 |
184.9 |
|
Қызылорда облысы |
298.5 |
283.6 |
181.2 |
|
Маңғыстау облысы |
397.1 |
367.4 |
201.2 |
|
Павлодар облысы |
451.0 |
415.4 |
242.0 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
207.2 |
195.9 |
113.9 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
565.6 |
536.8 |
303.9 |
|
Алматы қаласы |
1 993.6 |
1 727.4 |
846.2 |
|
Астана қаласы |
624.0 |
563.1 |
296.2 |
|
Кесте 3 |
||||
|
Көрсеткіштер |
2011 ж. 1 қаңтардағы жағдай бойынша |
|||
|
POS – терминал-дар саны (дана) |
Импринтер-лер саны (дана) |
Банкомат-тар саны (дана) |
Сауда кәсіпорындарының саны (бірлік) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
25 914 |
711 |
7 605 |
10 721 |
|
Ақмола облысы |
609 |
4 |
263 |
299 |
|
Ақтөбе облысы |
1 213 |
12 |
417 |
453 |
|
Алматы облысы |
523 |
9 |
303 |
138 |
|
Атырау облысы |
1 283 |
44 |
443 |
512 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
1 687 |
26 |
607 |
756 |
|
Жамбыл облысы |
644 |
6 |
272 |
251 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
832 |
17 |
298 |
313 |
|
Қараганды облысы |
1 874 |
24 |
686 |
702 |
|
Қостанай облысы |
782 |
19 |
305 |
322 |
|
Қызылорда облысы |
418 |
5 |
213 |
181 |
|
Маңғыстау облысы |
953 |
15 |
383 |
424 |
|
Павлодар облысы |
1 276 |
17 |
467 |
570 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
660 |
7 |
228 |
287 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
1 142 |
13 |
473 |
425 |
|
Алматы қаласы |
8 433 |
417 |
1 490 |
3 422 |
|
Астана қаласы |
3 585 |
76 |
757 |
1 666 |
Қазақстандық эмитенттердің шығарған төлем карточкаларының Қазақстан Республикасы аумағында және одан тыс жерлерде қолданылуы (қазақстандық банктер тарататын American Express International, Diners Club International, Visa International және MasterCard Worldwide карточкалары бойынша айналымдар есепке алынбады)
|
Кесте 4 |
||
|
Көрсеткіштер |
Желтоқсан |
|
|
Қолма-қол ақшасыз төлемдер |
Қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар |
|
|
2009 жыл |
||
|
Саны (мың транз.), оның ішінде |
2 237.1 |
10 344.7 |
|
- жергілікті жүйе |
49.1 |
250.2 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
2 187.9 |
10 094.6 |
|
Visa International |
1 774.8 |
8 096.8 |
|
MasterCard Worldwide |
410.8 |
1 989.8 |
|
Көлемі (млн. теңге), оның ішінде |
35 717.9 |
264 880.6 |
|
- жергілікті жүйе |
855.7 |
6 340.9 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
34 862.3 |
258 539.8 |
|
Visa International |
30 472.1 |
212 277.9 |
|
MasterCard Worldwide |
4 330.5 |
46 011.8 |
|
2010 жыл |
||
|
Саны (мың транз.), оның ішінде |
2 738.8 |
11 470.8 |
|
- жергілікті жүйе |
52.7 |
263.5 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
2 686.1 |
11 207.3 |
|
Visa International |
2 250.0 |
9 438.8 |
|
MasterCard Worldwide |
432.6 |
1 759.5 |
|
Көлемі (млн. теңге), оның ішінде |
44 153.3 |
326 727.4 |
|
- жергілікті жүйе |
1 466.7 |
7 378.3 |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
42 686.5 |
319 349.0 |
|
Visa International |
35 000.0 |
272 947.7 |
|
MasterCard Worldwide |
7 587.7 |
46 083.7 |
|
Өзгерісі (%) |
||
|
Саны |
22.4% |
10.9% |
|
- жергілікті жүйе |
7.3% |
5.3% |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
22.8% |
11.0% |
|
Visa International |
26.8% |
16.6% |
|
MasterCard Worldwide |
5.3% |
-11.6% |
|
Көлемі |
23.6% |
23.3% |
|
- жергілікті жүйе |
71.4% |
16.4% |
|
- халықаралық жүйе, оның ішінде |
22.4% |
23.5% |
|
Visa International |
14.9% |
28.6% |
|
MasterCard Worldwide |
75.2% |
0.2% |
Қазақстан Республикасы аумағында қазақстандық және шетелдік эмитенттердің шығарған төлем карточкаларының 2010 жылдың желтоқсан айында аймақтар бойынша қолданылуы (қазақстандық банктер тарататын American Express International, Diners Club International, Visa International және MasterCard Worldwide карточкалары бойынша айналымдарды есепке ала отырып)
|
Кесте 5 |
||||
|
Көрсеткіштер |
Желтоқсан |
|||
|
Қолма-қол ақшасыз төлемдер |
Қолма-қол ақша алуға байланысты операциялар |
|||
|
Саны (мың транз.) |
Сомасы (млн.теңге) |
Саны (мың транз.) |
Сомасы (млн.теңге) |
|
|
Барлығы, оның ішінде |
2 341.0 |
38 180.4 |
11 343.6 |
323 809.3 |
|
Ақмола облысы |
26.2 |
879.6 |
386.4 |
9 271.0 |
|
Ақтөбе облысы |
69.3 |
1 274.2 |
652.7 |
17 401.8 |
|
Алматы облысы |
59.4 |
1 733.5 |
421.0 |
11 604.0 |
|
Атырау облысы |
64.9 |
5 404.3 |
590.3 |
18 016.6 |
|
Шығыс-Қазақстан облысы |
160.4 |
1 077.5 |
958.4 |
22 762.3 |
|
Жамбыл облысы |
60.4 |
1 335.9 |
465.4 |
12 010.1 |
|
Батыс-Қазақстан облысы |
84.6 |
1 556.8 |
424.0 |
10 901.9 |
|
Қараганды облысы |
90.4 |
1 346.5 |
1 098.1 |
26 049.7 |
|
Қостанай облысы |
59.6 |
742.2 |
474.4 |
11 767.7 |
|
Қызылорда облысы |
90.4 |
1 270.7 |
382.4 |
11 113.5 |
|
Маңғыстау облысы |
88.8 |
2 137.4 |
590.3 |
21 761.3 |
|
Павлодар облысы |
104.9 |
1 130.7 |
560.8 |
14 179.9 |
|
Солтүстік-Қазақстан облысы |
36.9 |
265.5 |
308.7 |
6 980.9 |
|
Оңтүстік-Қазақстан облысы |
51.6 |
1 949.9 |
704.7 |
19 065.8 |
|
Алматы қаласы |
1 050.6 |
11 785.8 |
2 325.8 |
77 711.1 |
|
Астана қаласы |
242.6 |
4 290.0 |
1 000.3 |
33 211.5 |
