Долбар ¹14 01/10/2009
2009 жылдың 3–ші тоқсанында екінші деңгейдегі банктер және «Қазпочта» АҚ № 1 Кестеде ұсынылған төлем құралдарын пайдалана отырып 24 798.8 млрд. теңге сомаға 40 980.6 мың транзакция көлемінде транзакция өткізді. 2008 жылдың 3-ші тоқсанымен салыстырғанда төлемдердің жалпы саны 11.8% ұлғайды, ал төлемдердің жалпы сомасы 19.8% төмендеді.
Ұсынылған төлем құралдарының жалпы санының ұлғаюы негізінен 4 097.2 мың транзакцияға төлем карточкаларын пайдалану операциясы санының ұлғаюына байланысты болды. Төлемдер көлемінің азаюы негізінен 6 731.4 млрд. теңгеге төлем тапсырмаларын пайдалана отырып төлемдер көлемінің төмендеуіне байланысты болды.
Бұрынғыдай Қазақстанның аумағында төлем тапсырмалары және төлем карточкалары неғұрлым таралған төлем құралдары болып табылады. Бұл ретте, бір төлем тапсырмасының орташа сомасы 2009 жылдың 3–ші тоқсанында 2.2 млн. теңге құрады және 2008 жылдың 3-ші тоқсанымен салыстырғанда 29.5% азайды. Сонымен бірге төлемдер саны бойынша төлем карточкаларының жоғары үлес салмағы және төлемдер көлемі бойынша төмен үлес салмағы осы төлем құралын негізінен шамалы қолма-қол ақша сомасын алу үшін пайдаланылатындығымен сипатталады (2009 жылдың 3–ші тоқсанында бір транзакцияның орташа сомасы 22.6 мың теңге болды).
2009 жылдың 3–ші тоқсанында төлем құралдарының ішіндегі төлем талаптары – тапсырмалар және инкассалық өкімдер аз пайдаланылады. Жалпы сан мен көлемдегі осы құралдарды шамалы пайдалану үлесі олардың ерекшелігіне байланысты.
Басқа құралдарға тауарлар мен қызмет көрсетуге есеп беретін чектер, банк шотын тікелей дебеттеу және орындалған аккредетив жатады.
2009 жылдың III тоқсандағы төлем құралдарына қатысты төлемдер бойынша мәліметтер
№ 1 Кесте |
||||||
(саны, мың тр.; сомасы, млрд. теңге) |
||||||
Төлем құралдары |
2008ж. III тоқсан |
2009ж. III тоқсан |
Өзгеріс (%) |
|||
абсолюттік көрсеткіш |
жалпы көлемнен % |
абсолюттік көрсеткіш |
жалпы көлемнен % |
|||
Төлем тапсырмалары |
К |
9 266.7 |
25.3% |
10 143.5 |
24.8% |
9.5% |
С |
29 537.1 |
95.6% |
22 805.8 |
92.0% |
-22.8% |
|
Төлем талап-тапсырмалары |
К |
128.3 |
0.3% |
53.7 |
0.1% |
-58.1% |
С |
77.7 |
0.3% |
106.4 |
0.4% |
37.0% |
|
Инкассалық өкімдер |
К |
186.7 |
0.5% |
80.8 |
0.2% |
-56.7% |
С |
57.6 |
0.2% |
100.4 |
0.4% |
74.3% |
|
Төлем карточкалары |
К |
25 103.6 |
68.5% |
29 200.8 |
71.3% |
16.3% |
С |
571.8 |
1.8% |
660.6 |
2.7% |
15.5% |
|
Басқа құралдары |
К |
1 985.9 |
5.4% |
1 501.8 |
3.7% |
-24.4% |
С |
668.1 |
2.2% |
1 125.6 |
4.5% |
68.5% |
|
Жалпы жиынтығы |
К |
36 671.1 |
100.0% |
40 980.6 |
100.0% |
11.8% |
С |
30 912.4 |
100.0% |
24 798.8 |
100.0% |
-19.8% |
2009 жылдың 3–ші тоқсанында аймақтар бойынша төлем құралдарын пайдалану (транзакциялар саны бойынша)
№ 2 Кесте |
||||
(бірл. транзакциямен) |
||||
Облыс атауы |
Төлем тапсырмалары |
Төлем талап-тапсырма-лары |
Инкассалық өкімдер |
Басқа құралдары |
Ақмола |
1 224 087 |
7 017 |
7 793 |
109 399 |
Ақтөбе |
525 357 |
2 538 |
1 385 |
46 903 |
Алматы |
283 999 |
1 011 |
14 504 |
150 011 |
Атырау |
3 390 766 |
21 332 |
15 652 |
423 845 |
Шығыс Қазақстан |
318 732 |
773 |
2 829 |
30 813 |
Жамбыл |
619 308 |
2 122 |
5 886 |
86 204 |
Батыс Қазақстан |
359 503 |
3 976 |
2 402 |
43 630 |
Қарағанды |
900 098 |
2 366 |
8 485 |
147 397 |
Қостанай |
542 688 |
890 |
1 163 |
150 450 |
Қызылорда |
469 453 |
1 846 |
4 428 |
107 544 |
Маңғыстау |
431 119 |
2 749 |
4 176 |
95 913 |
Павлодар |
446 042 |
2 894 |
3 510 |
42 091 |
Солтүстік Қазақстан |
260 093 |
1 069 |
4 232 |
20 751 |
Оңтүстік Қазақстан |
372 295 |
3 122 |
4 372 |
46 837 |
Жалпы жиынтығы |
10 143 540 |
53 705 |
80 817 |
1 501 788 |
2009 жылдың 3–ші тоқсанында аймақтар бойынша төлем құралдарын пайдалану (транзакциялар сомасы бойынша)
№ 3 Кесте |
||||
(млн. теңге) |
||||
Облыс атауы |
Төлем тапсырмалары |
Төлем талап-тапсырма-лары |
Инкассалық өкімдер |
Басқа құралдары |
Ақмола |
6 594 434.3 |
3 712.9 |
20 599.9 |
29 001.9 |
Ақтөбе |
426 392.1 |
2 168.7 |
2 209.0 |
53 940.9 |
Алматы |
121 600.4 |
732.0 |
2 253.2 |
2 130.2 |
Атырау |
12 244 129.1 |
18 843.8 |
22 673.8 |
508 974.1 |
Шығыс Қазақстан |
128 276.8 |
2 489.8 |
692.4 |
1 445.1 |
Жамбыл |
340 060.3 |
2 806.7 |
1 343.2 |
4 377.9 |
Батыс Қазақстан |
280 492.6 |
589.6 |
1 051.0 |
31 903.3 |
Қарағанды |
518 698.6 |
868.2 |
2 242.6 |
441 244.9 |
Қостанай |
359 684.2 |
172.9 |
110.6 |
24 028.4 |
Қызылорда |
446 262.5 |
56 817.0 |
42 236.2 |
7 482.6 |
Маңғыстау |
355 415.7 |
939.8 |
423.6 |
8 930.7 |
Павлодар |
397 654.9 |
5 174.7 |
439.9 |
7 179.6 |
Солтүстік Қазақстан |
196 293.0 |
7 053.3 |
1 426.6 |
1 429.1 |
Оңтүстік Қазақстан |
396 393.9 |
4 012.3 |
2 736.4 |
3 527.6 |
Жалпы жиынтығы |
22 805 788.4 |
106 381.5 |
100 438.5 |
1 125 596.5 |